O modernizacji Biblioteki z perspektywy projektowej.

Andrzej Łuc

Polska w perspektywie finansowej 2007-2013 była największym beneficjentem europejskiej polityki spójności. W jej ramach miała otrzymać łącznie ponad 67 miliardów euro pochodzących z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR), Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS[1]) oraz Funduszu Spójności, co ma stanowić łącznie ponad 20% wszystkich środków finansowych przeznaczonych przez Unię Europejską na realizację polityki spójności[2]. Kiedy EFS jest głównym narzędziem finansowym, na który Unia przeznacza około 10% swojego całkowitego budżetu, mającym za zadanie finansować działania na rzecz spójności gospodarczej i społecznej oraz wspierać zatrudnienie w państwach członkowskich, to EFRR przyczynia się do rozwoju turystyki, inwestycji kulturalnych oraz ochrony dziedzictwa kulturowego i naturalnego. To właśnie środki Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, za pośrednictwem Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego na lata 2007-2013 (RPO WZ) będącego w gestii Zarządu Województwa, stały się istotnym narzędziem modernizacyjnym w regionie. Uniwersytet Szczeciński, jako największa uczelnia wyższa w województwie, w minionym okresie programowania obejmującym lata 2007-2013 (2015) aspirował do miana jednego z głównych beneficjentów regionalnego programu operacyjnego. W ramach RPO WZ Uczelnia uzyskała dofinansowanie przekraczające kwotę 80 milionów złotych m.in. na realizację takich projektów jak: „Przebudowa i rozbudowa istniejących budynków ‘A’ i ‘B’ Wydziału Zarządzania i Ekonomiki Usług Uniwersytetu Szczecińskiego”, „Centrum Biologii Molekularnej i Biotechnologii”, czy „Centrum Badań Strukturalno-Funkcjonalnych Człowieka” .

Umowa o dofinansowanie tytułowego przedsięwzięcia, czyli projektu „Remont Biblioteki Uniwersytetu Szczecińskiego” (UDA-RPZP.06.02.01-32-003/14-00), w ramach RPO WZ, a dokładniej Osi Priorytetowej 6 „Rozwój funkcji metropolitalnych”, Działania 6.2 „Wzrost atrakcyjności kulturalnej na obszarze metropolitalnym”, Podziałania 6.2.1 „Rozwój infrastruktury kulturalnej na obszarze metropolitalnym”[3], została zawarta w dniu 30 września 2014r. poprzedzając na Uczelni Inaugurację roku akademickiego 2014/2015. Swoje podpisy na niej złożyli: prof. dr hab. Edward Włodarczyk, Rektor Uniwersytetu Szczecińskiego, oraz Olgierd Geblewicz, Marszałek Województwa Zachodniopomorskiego. Zgodnie z zawartą wówczas umową (później aneksowaną), termin zakończenia projektu został przewidziany na dzień 30 września 2015r., a wartość dofinansowania ze środków Unii Europejskiej w ramach EFRR została określona na poziomie 4 800 000zł, co stanowiło 75% zakładanych kosztów całkowitych przedsięwzięcia.

Realizacja inwestycji składała się z następujących elementów:

· przebudowy budynku nr 3[4] w tzw. kampusie uniwersyteckim przy al. Piastów 40b w Szczecinie dla potrzeb biblioteki Uniwersytetu Szczecińskiego;

· zakupu wyposażenia biblioteki.

W konsekwencji do odrestaurowanego i nowocześnie wyposażonego budynku znajdującego się w sercu kampusu uniwersyteckiego przeniesione zostały cztery biblioteki Uniwersytetu Szczecińskiego (głównie filologiczne) zlokalizowane dotychczas w różnych częściach miasta.

Bezpośrednim celem samego projektu było natomiast poszerzenie akademickiej oferty kulturalnej i jej upowszechnienie wśród mieszkańców Szczecińskiego Obszaru Metropolitarnego[5]. Cel główny zostanie osiągnięty poprzez realizację następujących celów cząstkowych:

1) Wprowadzenie nowej oferty programowej w zakresie działalności Bibliotek Uniwersytetu Szczecińskiego.

2) Organizacja cyklicznych imprez i wydarzeń kulturalnych w zmodernizowanej Bibliotece Uniwersytetu Szczecińskiego.

3) Wzrost liczby osób korzystających z przebudowanej uniwersyteckiej bazy kulturalnej.

4) Zapewnienie osobom niepełnosprawnym nieograniczonego dostępu do zasobów Biblioteki Uniwersytetu Szczecińskiego.

5) Utworzenie stanowisk do digitalizacji zbiorów bibliotecznych. Stopniowa digitalizacja zasobów bibliotecznych.

6) Zwiększenie bezpieczeństwa zasobów Biblioteki:

7) Zapewnienie dostępu do Internetu na terenie Biblioteki.

Ma to w założeniu projektowym umożliwić Uczelni w pełni wywiązywać się z zadania upowszechniania kultury, które jest także częścią jej statutowej misji. Odrestaurowany obiekt ma umożliwić zwiększenie upublicznienia działalności biblioteki oraz uatrakcyjnić dostęp do jej zasobów. Działalność biblioteki, jako jednej z form działalności kulturalnej[6], przejawia się w tworzeniu, upowszechnianiu i ochronie kultury. Biblioteka US gromadzi, opracowuje, przechowuje, chroni i udostępnia materiały biblioteczne oraz informuje o materiałach bibliotecznych. Prowadzi też działalność bibliograficzną, dokumentacyjną, naukowo-badawczą, edukacyjną, popularyzatorską i instrukcyjno-metodyczną. Do jej zadań należy zaspokajanie potrzeb czytelniczych i informacyjnych, upowszechnienie czytelnictwa (również literatury fachowej), kształtowanie kultury czytelniczej, organizowanie form pracy kulturalnej, rozrywki i rekreacji, popularyzacja zbiorów i usług w środowisku, badanie potrzeb użytkowników i wychodzenie im naprzeciw oraz pomoc w kształceniu studentów i kadry naukowej, a także dokumentowanie i upowszechnianie dorobku naukowego Uczelni.

Zmodernizowany budynek pozwala na lepszą obsługę czytelników w komfortowych warunkach i jest w pełni dostosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych. Wszystkie wdrożone rozwiązania techniczne koncentrują się wokół zapewnienia łatwego dostępu mieszkańców regionu do zbiorów bibliotecznych i oferty kulturalnej biblioteki Uniwersytetu Szczecińskiego przy jednoczesnym zachowaniu bezpieczeństwa zbiorów i użytkowników. Nowa biblioteka jest największą biblioteką filologiczną w Szczecinie i regionie, co umożliwia czytelnikom korzystającym z jej zbiorów poznawanie kultury i życia codziennego ludzi z poszczególnych obszarów językowych. Znajduje się w niej także bogaty księgozbiór z dziedziny kultury fizycznej i promocji zdrowia.

Trudno byłoby polemizować ze stwierdzeniem, że właściwe kompetencje i profesjonalizm pracowników stanowią warunek konieczny do osiągnięcia sukcesu, co niewątpliwie miało miejsce przy realizacji projektu „Remont Biblioteki Uniwersytetu Szczecińskiego”. Determinacja w działaniach zespołu projektowego, którym kierował prof. dr hab. Radosław Gaziński, Dyrektor Biblioteki Głównej Uniwersytetu Szczecińskiego, niewątpliwie była kluczowa. Niemniej jednak należy w tym miejscu wspomnieć o stałym wsparciu jakie Uczelnia, jako Beneficjent Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego na lata 2007-2013, otrzymywała ze strony Zarządu Województwa i osobiście Marszałka Olgierda Geblewicza oraz kierownictwa i pracowników Wydziału Wdrażania RPO. Zaangażowanie opiekunek projektu oraz ich przełożonych miało niebagatelny wpływ na pomyślną realizację niniejszego przedsięwzięcia, czego efektem jest również prezentowane opracowanie.
[1] W literaturze międzynarodowej występuje skrót ESF (ang. European Social Fund).

[2] Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 2007-2013, wspierające wzrost gospodarczy i zatrudnienie, Narodowa Strategia Spójności, Dokument zaakceptowany przez Radę Ministrów w dniu 29 listopada 2006 r., Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, strona 33, Warszawa 2006 r.

[3] Celem Poddziałania 6.2.1 jest wzrost znaczenia kultury, jako czynnika stymulującego rozwój społeczno-gospodarczy regionu z uwzględnieniem potrzeby zapewnienia zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska. Niniejsze Poddziałanie skierowane jest na realizację inwestycji ułatwiających i zwiększających dostęp do obiektów kultury na obszarze metropolitalnym. W ramach poddziałania wspierane były przedsięwzięcia obejmujące głownie rozbudowę, przebudowę i modernizację infrastruktury kulturalnej, która w miarę możliwości miała być dostępna publicznie.

[4] Budynek wzniesiono na początku XX w. w technologii tradycyjnej jako murowany, 2,5-kondygnacyjny (kondygnacje naziemne), podpiwniczony (podpiwniczenie 100%), niski (N), z poddaszem użytkowym, kryty dachem stromym (2 – spadowym, nachylenie połaci – 45º) w konstrukcji drewnianej.

[5] Szczeciński Obszar Metropolitalny (SOM)– obszar funkcjonalny gmin powiązanych ze Szczecinem, budujący wspólny potencjał społeczno-gospodarczy. Jest jednym z 12 polskich obszarów metropolitalnych, stanowi węzłowy obszar gospodarczy województwa zachodniopomorskiego.

[6] Zob. Ustawa z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, .Dz. U. z 1991 r. Nr 114, poz. 493.